Gdy brakuje nam czasu, często organizujemy go sobie kosztem snu. Tymczasem jest to bardzo duży błąd. Cierpi na tym nasze zdrowie zarówno fizyczne, jak i psychiczne. Czy wiesz, w jaki sposób odbija się na Tobie brak snu?
Spis treści:
Każdy z nas potrzebuje snu. To czynność fizjologiczna, bez której nasz organizm nie jest w stanie prawidłowo przetwarzać informacji, podejmować procesów naprawczych i po prostu funkcjonować.
Już jedna „zarwana” noc prowadzi do zaburzeń w gospodarce hormonalnej. Zmniejsza się wydzielanie hormonów szczęścia, odpowiedzialnych za dobre samopoczucie (serotonina i dopamina), za to wzrasta wydzielanie się kortyzolu, czyli hormonu stresu. Zaburzeniu ulegają funkcje poznawcze – wie to każdy, kto musiał skupić się na pracy, gdy za sobą miał jedynie parę godzin mało odżywczego snu.
Jednak jeśli nie śpimy zbyt dobrze, nie tylko spada nam nastrój, ale również pogarsza się skuteczność wielu bardziej „ukrytych” procesów w naszym organizmie. Osoby niedosypiające są bardziej narażone na sezonowe infekcje, ponieważ spada wydajność ich układu odpornościowego. Co więcej, mogą być one bardziej podatne na przybieranie kilogramów: spada efektywność układu metabolicznego, a dodatkowo organizm „broni się” przed brakiem energii magazynując tkankę tłuszczową. Osoby, które regularnie są niewyspane, mogą mieć nadciśnienie, a także zwiększa się u nich ryzyko występowania chorób układu krwionośnego.
Jednocześnie, odpowiednia ilość i jakość snu ma same pozytywne skutki. Dobry sen jest kluczowym elementem budowania odporności, zmniejsza ryzyko rozwoju wielu chorób – począwszy od miażdżycy, przez cukrzycę, na depresji kończąc. Dobry, odżywczy sen sprzyja zachowaniu młodzieńczego wyglądu, ponieważ spowalnia procesy starzeniowe zarówno komórek i tkanek budujących narządy wewnętrzne, jak i skórę.
Odżywczy sen zwiększa naszą wydajność w pracy, w czasie treningów sportowych, uprawiania hobby. W skrócie: jeśli chcemy żyć pełnią życia, powinniśmy się wysypiać.
Na sen wpływają różnorodne czynniki zewnętrzne i wewnętrzne. Do tych wewnętrznych z pewnością można zaliczyć pogromcę snu, jakim jest stres i problemy z zarządzaniem swoimi emocjami. Niektóre choroby również przeszkadzają w zażyciu snu: wystarczy wspomnieć zwykły katar, ale również początki cukrzycy, które np. objawiają się niekontrolowaną potrzebą chodzenia do toalety i pragnieniem nasilającym się w nocy. Jeśli doświadczamy chronicznych kłopotów ze snem, zawsze warto zasięgnąć opinii lekarza i wykonać podstawowe badania, które wykluczą czynniki wewnętrzne.
Co do czynników zewnętrznych mamy bardzo wiele możliwości podjęcia działań tu i teraz. Po pierwsze, ostatni posiłek powinno spożywać się co najmniej na dwie godziny przed snem, aby nie obciążać żołądka nadmierną ilością pracy. Nie jest wskazane także spożywanie po godzinie 16:00 kawy. Negatywnie na sen wpływa alkohol: co prawda u wielu osób ułatwia zasypianie, ale jednocześnie skraca fazę głębokiego snu, przez co sen nie jest wystarczająco odżywczy.
Nie bez znaczenia jest również to, w jakich warunkach śpimy. Warto zadbać o to, żeby w sypialni panowała temperatura nie wyższa niż 18-19 stopni. Niezbędnym elementem dobrego wypoczynku jest wygodny, dopasowany do naszego wzrostu i masy ciała materac do spania.
Dobrej jakości materac wspiera ciało na całej długości, zapewniając zachowanie fizjologicznych krzywizn kręgosłupa, odciążając układ szkieletowo-kostny i relaksując mięśnie. Dodatkowo materac antyalergiczny zapewnia maksymalny komfort higieniczny i zdrowe środowisko regeneracji. Warto pamiętać, że z zalet dobrze dopasowanego podłoża do spania powinniśmy korzystać od pierwszych dni życia. Dlatego tak ważne jest zadbanie o polecany przez specjalistów materac do łóżka dziecięcego.
Zaciemnienie pokoju do spania wpływa pozytywnie na wypoczynek, poprzez stymulowanie organizmu do wytwarzania hormonu snu (melatoniny). Tutaj ważną rolę odgrywa również korzystanie z ekranów. Co warto wiedzieć na ten temat?
Każdy ekran – czy to smartfona, telewizora czy laptopa – wydziela światło niebieskie, które zaburza wydzielanie melatoniny. Może to prowadzić do problemów z zaśnięciem, a także skracać fazę głębokiego snu. Dodatkowo oglądanie różnorodnych mediów przed snem może stanowić bodziec pobudzający dla naszego umysłu: jaskrawe kolory, głośna muzyka, intensywne zwroty akcji wyzwalające emocje nie sprzyjają wyciszeniu. Dlatego przed snem najlepiej zrezygnować ze scrollowania social media i oglądania seriali. Lepiej sięgnąć po książkę, skupić się na hobby, uprawiać jogę lub pilates, porozmawiać z bliską osobą.
Nie oznacza to jednak, że nowoczesne technologie wyłącznie negatywnie wpływają na sen. Osoby cierpiące z powodu bezsenności widzą poprawę, gdy stosują tzw. biały szum, którego można posłuchać, uruchamiając aplikację na telefonie lub włączając playlistę. Dobrym sposobem na zasypianie jest także słuchanie relaksujących audiobooków czy ulubionej wyciszającej muzyki na wygodnych słuchawkach.
Podsumowując, regenerujący sen jest ważny dla naszego ogólnego samopoczucia fizycznego i psychicznego. Zmniejsza ryzyko występowania wielu chorób, a także zwiększa naszą wydajność. Na sen wpływać mogą różnorodne czynniki, począwszy od materaca do spania i temperatury w pomieszczeniu, na posiłkach i aktywności fizycznej kończąc.
Sen pozwala organizmowi przeprowadzić niezbędne procesy naprawcze. Jest kluczowy w funkcjonowaniu układu immunologicznego, endokrynologicznego i metabolizmu. Brak snu zaburza procesy poznawcze, wpływa negatywnie na poziom energii i może prowadzić do rozwoju takich chorób jak nadciśnienie, cukrzyca czy depresja.
Na jakość snu negatywnie wpływa niewygodne i niedopasowane podłoże do spania, stres, spożywanie alkoholu i ciężkich posiłków przed snem. Dodatkowo również niektóre choroby oraz nieodpowiednio przygotowane do snu pomieszczenie.
Dbając o odpowiednią higienę snu, jesteśmy w stanie znacznie poprawić jego jakość. Warto zadbać o odpowiednio dopasowane do wagi i wzrostu podłoże do spania – materac piankowy czy sprężynowy wysokiej jakości będą tu najlepszym wyborem. Dodatkowo warto dbać o zaciemnienie sypialni, unikanie stosowania ekranów tuż przed snem i umiarkowaną aktywność fizyczną.
